Parytet złota – system walutowy z Bretton Woods
Dobrze zbudowany system walutowy pozwala na rozwój wymiany handlowej oraz na stabilny i uczciwy wzrost gospodarek wolnorynkowych. Wiedzieli o tym uczestnicy konferencji z Bretton Woods, którzy w roku 1944 stworzyli nowy, międzynarodowy system walutowy. Mimo swojego upadku w roku 1971 system z Bretton Woods pozwolił na gospodarczą odbudowę Zachodu oraz częściowo ukształtował współczesny system walutowy.
Dlaczego powstał systemu z Bretton Woods?
Państwa alianckie jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej chciały uregulować wzajemne relacje w aspekcie zarządzania krajowymi systemami monetarnymi. Było to konieczne, aby uniknąć powtórki z problemów gospodarczych, z którym świat zmagał się po zakończeniu I wojny światowej. Najważniejszym celem nowego systemu było usztywnienie kursów walut narodowych.
Dolar amerykański wymienny na złoto
Usztywnienie kursów walutowych państw alianckich miało doprowadzić do zlikwidowania najpoważniejszych barier w handlu międzynarodowym, a tym samym ograniczyć wzajemny protekcjonizm gospodarczy państw sojuszniczych i ograniczyć możliwość pojawienia się wyniszczającej dla światowej gospodarki wojny handlowej. Usztywnienie kursów walut państw, które przystąpiły do systemu, nastąpiło poprzez:
1. Wyznaczenie parytetów walut krajowych w dolarach amerykańskich
lub w złocie (wahania kursów miały wynosić ± 1%)
2. Utrzymanie parytetu dolara amerykańskiego wobec ceny złota na poziomie
35 USD za uncję.
Dzięki temu państwa funkcjonujące w ramach systemu, na poziomie banków centralnych, zyskały możliwość wymiany krajowych środków pieniężnych na złoto. Instytucją, która miała na celu nadzorowanie nowego ładu walutowego, był powołany na konferencji w Bretton Woods Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W sytuacji, gdy pojawiały się trudności z wymianą miały być one rozwiązane z pomocą Funduszu.
Inną instytucją, powstała w rezultacie konferencji był Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, który większemu gronu osób znany jest jako Bank światowy. Podstawowym celem, dla którego stworzono BS, było finansowe wsparcie zniszczonych działaniami wojennych europejskich gospodarek. Udzielane przez Bank Światowy pożyczki były przeznaczone przede wszystkim na rozwój infrastrukturalny oraz na poprawienie przepływów kapitałowych pomiędzy państwami.
Upadek systemu
Po kilkudziesięciu latach funkcjonowania nowy system walutowy zaczął ulegać powolnemu załamywanie się. Przede wszystkim było to związane z intensyfikacją handlu międzynarodowego. Wraz z powiększaniem się wymiany handlowej państwa zwiększały swoje rezerwy walutowe, które w głównej mierze zbudowane były z dolara amerykańskiego. Konsekwencją była zbyt duża ilość dodrukowamych dolarów względem dostępnego złota.
Z tego powodu 15 sierpnia 1971 roku stany Zjednoczone, które nie były w stanie zagwarantować wymienialności dolara amerykańskiego na złoto po przedwojennym kursie 35 $ za uncję, postanowiły zawiesić wymienialność. W wyniku tego działania kilka miesięcy później część krajów będących członkami Międzynarodowego Funduszu Walutowego zaprzestała opierania walut krajowych na dolarze amerykańskim i oparcia w kruszcu dolar stał się dobrach pieniądzem fiducjarnym bez pokrycia.
Współcześnie sytuacja wygląda podobnie w przypadku znakomitej większości systemów monetarnych na świecie. Kursy walutowe we współczesnej gospodarce w głównej mierze oparte są o siłę gospodarki krajowej, ale wpływ na notowania ma również uprawiania przez międzynarodowe instytucje finansowe spekulacja. Jednym z przejawów konferencji z 1944 we współczesności jest funkcjonujący do dziś MFW.
Gospodarka Stanów Zjednoczonych
Konferencja w Bretton Woods i będący jej efektem nowy system walutowy przez dekady przynosił oczekiwane efekty. Państwa członkowie zachowywały stabilny kurs wymiany walut, dzięki czemu stabilnie rozwijał się handel międzynarodowy, a ceny utrzymywały się na oczekiwanych poziomach. Pomimo niezaprzeczalnych korzyści, które odniosła światowa gospodarka, warto podkreślić, że największym beneficjentem takiego stanu rzeczy stały się Stany Zjednoczone.
Standard złota w stosunku do dolara, w połączeniu z planem Marshalla to główne przyczyny mocarstwowej pozycji USA od zakończenia II wojny światowej. Jego powszechna wymienialność na złoto i tym samym wiarygodność sprawiła, że stał się on światową walutą handlu. Do dziś dolar stanowi ostoję bezpieczeństwa, za którą kierują się inwestorzy zaniepokojeni problemami w światowej gospodarce. Koniec końców upadek gospodarki USA i dolara oznacza gospodarczy upadek świata.